Çocuklarımız da araba güvenliği çok ihmal edilen bir konu. Trafikte babasının kucağında oturan çocukları hala görüyoruz. Ya da sıkış tepiş araba içinde seyahat eden kalabalıkları. İlginçtir trafik polisi bile bu şekildeki durumlara pek karışmaz ne de olsa dolmuştaki fazla sayıda ki yolcuyu ‘polis var çökün’ yöntemi ile hallettiğimiz için bize çok garip gelmiyor. Yasal olarak baktığımızda ülkemizde Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre çocuk güvenliği için araç içinde çocuk koltuğu kullanmak zorunlu hale gelmiştir.
Avrupa ve Amerika da bu kurallar çok katıdır. Bebeğin uygun şekilde taşınmaması çocuk istismarı konusu altında değerlendirilir.
Aslında basit şehir içi kazalarda hatta ani fren yapma durumlarında bile koltuğa uygun şekilde oturtulup bağlanmayan bebek ciddi yaralanmalar yaşayabilir. Bu nedenle bu konuyu ihmal etmemekte fayda var. Çok kısa mesafelerde bile çocuklarımızı arabada uygun şekilde taşımamız gereklidir. Maalesef acil servisde çalıştığım dönemlerde çok üzücü çocuk yaralanmalarına tanık olmuşumdur. Ayrıca bebeğin rahat ve güvenli şekilde koltuğunda oturması sürücüye de rahatlatıp güvenli bir sürüş sağlar. Bebeğin araba koltuğuna alıştırılması ve arabada kucağa alınmaması çok önemlidir.
BEBEKLER ARABADA NASIL TAŞINMALIDIR ?
Bebeklerin araç içinde taşınmasında en önemli nokta çocuğun yaşı, boyu ve kilosudur.
Yenidoğan ve bebeklikte döneminde kas ve iskelet sistemi tam olarak gelişmediği için henüz dik oturamazlar ve kafaları vücuda göre çok ağırdır. Nerdeyse kafa ağırlığı vücut ağırlığının 1/3 oranındadır. Bu nedenle sürüş yönüne doğru oturursa önden çarpmalarda kafa ileri doğru gideceğinden ciddi yaralanmalar olabilir. Doğumdan 10 kilo oluncaya kadar ya da 12 aylık oluncaya kadar (grup 0 denir) araba yönüne ters olarak oturtulmalıdır. Bu dönemde Ana Kucağı modeli (İnfant car seat) kullanılır. İzofix sistemleri ya da emniyet kemeri ile uygun şekilde bağlanmalıdır. Üretici firmanın talimatlarına dikkat edilmeli. Bebeğin montu çıkarılmalı çünkü montların kaygan dış yüzeyi emniyet kemerinden kayarak çıkmaya yol açabilir ve bebek için sıcak ve rahatsız edici olabilir. Kesinlikle bebeğin altına battaniye, yastık gibi şeyler koyulmamalıdır. Bebeği ana kucağında yükseltme bağlanma ve güvenliği bozacağı gibi ortopedik sorunlarda yaratabilir.
1-4 yaş arasındaki çocuklar (grup 1)
Bu dönemde çocuklar artık dik olarak oturtulabilirler ve araba yönünde yerleştirilebilirler. Yine arka koltukta oturmalılar (Convertable car seaat).
4 yaş sonrası çocuklar yetişkinlerin kullandığı emniyet kemerlerini kullanamazlar. Hava yastıklarına dikkat edilmelidir. Booster seat adındaki yükselticili araba koltukları kullanılır. Avrupa Birliği yasalarına uyum çerçevesinde 2010 yılından bu yana ülkemizde de geçerli olan yasalara göre, boyu 135 santimetrenin, ağırlığı da 36 kilogramın altında olan çocukların onaylanmış araba çocuk koltuğunda seyahat etmesi şarttır. Yapılan araştırmalara göre, çocuk oto güvenlik koltuğu kullanılması zorunlu olan ülkelerde meydana gelen trafik kazalarında çocuk ölümleri %3 oranında kalırken, zorunlu olmayan ülkelerde bu oran %46 kadar yüksek rakamlarda bulunuyor.
Çocuğun boyu, kilosu, yaşı ve kullanılan arabaya uygun ve Avrupa Güvenlik Standardı’na uygun CE sertifikasına sahip onaylı oto koltukları tercih edin. Her çocuk oto koltuğu için kilo ve yaş sınırı farklı olabilir. Bebek oto koltuğunun araca en güvenli ve kolay şekilde monte edilmesini sağlayan ISOFIX (International Standard Organisation Fix) bağlantısı veya emniyet kemeri olup olmadığına mutlaka dikkat edilmelidir. Bebek oto koltuğunun kullanılan araca uyumlu olup olmadığını da kontrol edin. On yaşın altındaki çocukların ön koltuğa oturmaları çok risklidir. Bu yaşın altındaki çocukların ön koltuğa oturtulması hava yastığı ile boğulma, ani fren durumlarında ya da çarpışmalarda camdan fırlama ve benzeri birçok riski de beraberinde getirmektedir. Bu nedenle kesinlikle tercih edilmemelidir.
Çocuğunuzun, araçta seyahat esnasında emniyet kemerinin güvenli bir şekilde bağlanmış olmasına dikkat etmelisiniz. Çocuğunuzun otomobil içindeki güvenliğini sağlamak, çocuk oto koltuğunu tam olduğu şekilde kullanılmasını gerektirir. Araç içinde sürekli hareket halinde olan çocuklar, farkında olmayarak ellerini kapı bölgesine yakın noktalara koyabilirler. Bu nedenle, özellikle kapıları açıp kapatırken dikkatli olmalı ve çocuğunuzu kontrol etmelisiniz. Camların da kapıların da çocuk kilidi ile koruma altına alınmış olması araç içinde güvenliği daha da rahatlatacaktır. Çok kısa süreli bir işiniz dahi olsa, kısa işlemler için olsa da asla çocuğunuzu arabada tek başına ve kapalı halde bırakmayın. Yaz aylarında araba içindeki sıcaklığın 40 dereceyi aşabileceğini ve bunu da çocuklarda sıcak çarpması ve sıvı kaybı ile ölümcül sonuçlar ortaya çıkarabileceğini unutmayın.
Ayrıca çocukların araç içinden kaçırılma ihtimalini de asla aklınızdan çıkartmayın. Araç sürücüsünün yola odaklanması öncelikli amaç olmalı. Dikiz aynasından sürekli çocukları izlemek, arada sırada arkaya dönerek çocukları kontrol etmek sürücünün dikkatini dağıtacak ve kaza yapma riskini artıracaktır. Bebek izleme aynası kullanarak sürücünün sürekli arkasına dönerek dikkatinin dağılması engellenebilir.
Tabi ki çocuk emniyet koltukları uygun şekilde kullanılırsa işe yarar. Birçok ailenin iyi hoş ama bizim çocuk araba koltuğunda oturmuyor sürekli ağlıyor dediğini duyabiliyorum. Bu nedenle bebeğimizi doğumundan itibaren uygun araba koltuğunda taşımalıyız, trafikte asla kucakta taşımamalıyız.
Baştan itibaren bu şekilde alıştırılan bebekler araba koltuğunda daha rahat etmektedir.
Sağlıklı günler
Dr. Talha Akil